-
1 być
impf (jestem, jesteś, jest, jesteśmy, jesteście, są, byłem, byłeś, był, byliśmy, byliście, byli, będę, będziesz, będzie, będziemy, będziecie, będą) Ⅰ vi 1. (istnieć, żyć) to be- jest wielu znanych aktorów there are many well known actors- nie ma nikogo, kto mógłby to zrobić there’s no one who could do it- czy jest Bóg, czy go nie ma? does God exist, or not?- był sobie kiedyś stary król there was a. lived once an old king- nie było cię jeszcze wtedy na świecie this was before you were born- myślę, więc jestem I think, therefore I am- być albo nie być to be or not to be- to dla nas być albo nie być this is our to be or not to be, this is our Waterloo- nie ma już dla niej ratunku nothing can save her now- jest wiele powodów do zadowolenia there’s good reason to be happy- nie ma powodu do obaw there is no reason a. need to worry- są sprawy, których nigdy nie zrozumiesz there are (certain) things that you’ll never understand- nie ma co płakać/gadać it’s no use crying/talking (about it)- nie ma co żałować (there’s) no need to be sorry- nie ma co a. czego żałować it’s no great loss- nie ma czemu się dziwić, że… it’s no surprise a. wonder that…- nie ma o co się kłócić there’s nothing to quarrel about- nie ma czym się martwić/czego się bać there’s nothing to worry about/to be afraid of- nie ma z czego być dumnym (it’s) nothing to be proud of- nie ma z czego się cieszyć/śmiać there’s nothing to rejoice/to laugh about- „dziękuję za podwiezienie” – „nie ma za co” ‘thanks for the lift’ – ‘don’t mention it’ a. ‘you’re welcome‘- „przepraszam, że panu przerwałem” – „nie ma za co” ‘sorry I interrupted you’ – ‘that’s all right’- już cię/was nie ma! off with you!2. (przebywać, znajdować się) to be- być w pracy/szkole to be at work/at school- być w teatrze/na koncercie to be at the theatre/at a concert- teraz wychodzę, ale będę w domu o piątej I’m going out now, but I’ll be home at five- dzisiaj nie ma go w biurze he’s not in the office today- w pokoju nikogo nie ma/nie było there is/was no-one in the room- jest już piąta, a jego jak nie ma, tak nie ma it’s already five, and he’s still not here a. there’s still no trace of him- „czy jest Robert?” – „nie, nie ma go, jest jeszcze w szkole” ‘is Robert in?’ – ‘no, he’s not, he’s still at school’- „są jeszcze bilety na ostatni seans?” – „niestety, już nie ma” ‘do you still have tickets for the last showing?’ – ‘sorry, all sold out’- czy będziesz jutro w domu? ‘will you be at home a. in home tomorrow?’- kiedy (ona) będzie znowu w Warszawie? when will she be in Warsaw again?- byłem wczoraj u Roberta/u babci I was at Robert’s/granny’s yesterday, I went to see Robert/granny yesterday- był przy narodzinach swojej córki he was present at the birth of his daughter- nigdy nie byłem w Rosji I’ve never been to Russia- „skąd jesteś?” – „(jestem) z Krakowa/Polski” ‘where are you from?’ – ‘(I’m) from Cracow/Poland’- „gdzie jesteś?” – „tutaj!” ‘where are you?’ – ‘(I’m) here!’- „jestem!” (przy odczytywaniu listy) ‘here!’, ‘present’- będąc w Londynie, odwiedziłem Annę when a. while I was in London I went to see Anna- biblioteka jest w budynku głównym the library is in the main building- w jednym pudełku jest dziesięć bateryjek there are ten batteries in a packet- w domu nie było nic do jedzenia there was nothing to eat at home a. in the house- co jest w tym pudle? what’s in this box?- gdzie jest moja książka/najbliższa apteka? where’s my book/the nearest chemist’s?- co jest dzisiaj na lunch? what’s for lunch today?- wczoraj na kolację był dorsz there was cod for dinner yesterday- „dużo masz tych ziemniaków?” – „oj, będzie” pot. ‘got a lot of those spuds?’ – ‘loads’ pot.- będzie, będzie, więcej się nie zmieści pot. that’s plenty a. that’ll do, there’s no room for any more3. (trwać, stawać się) to be- jest godzina druga po południu it’s two in the afternoon a. two p.m.- nie ma jeszcze szóstej rano it’s not yet six a.m.- zanim dotrzemy do domu, będzie ósma wieczorem/północ it’ll be eight p.m./midnight by the time we reach home- był maj it was in May- to było w grudniu 1999 it was in December 1999- to było dawno, dawno temu this was a long, long time ago- jest piękny ranek it’s a fine morning- jest mroźno/upalnie it’s nippy/hot- wczoraj był deszcz/mróz it was raining/freezing yesterday- ciekawe, czy jutro będzie pogoda I wonder if it’s going to be fine tomorrow- nie pamiętam dokładnie, to było dość dawno temu I can’t really remember, it was some time ago- z niego jeszcze coś będzie he’ll turn out all right- co z niego będzie? how will he turn out?, what will become of him?- będzie z niego dobry pracownik he’ll be a good worker- kuchmistrz to z ciebie nie będzie you’ll never make a chef- z tych kwiatów nic już nie będzie these flowers/plants have had it pot.- z naszych planów/wakacji nic nie będzie nothing will come of our plans/holidays- nic z tego nie będzie it’s hopeless- nic dobrego z tego nie będzie nothing good will come of it- tyle pracy i nic z tego nie ma (he’s done) so much work and nothing to show for it4. (odbywać się, zdarzać się) to be- koncert/egzamin jest jutro the concert/exam is tomorrow- zebranie było w sali konferencyjnej the meeting was (held) in the conference room- jutro nie będzie a. nie ma lekcji there are no classes tomorrow- był do ciebie telefon there was a phone call for you- czy były do mnie jakieś telefony? has anyone called me?- był wypadek w kopalni there was an accident in the mine- co będzie, jeśli nie zdasz egzaminu? what’s going to happen if you fail the exam?- co będzie, jeśli ktoś nas zobaczy? supposing a. what if someone sees us?- nie martw się, wszystko będzie dobrze don’t worry, it’ll be a. it’s going to be fine- w życiu bywa rozmaicie you never know what life may bring- opowiedziałem jej wszystko, tak jak było I told her everything just as it happened- co ci/jej jest? what’s the matter with you/her?- coś mi/jemu jest something’s the matter with me/him- czy jemu coś jest? is anything the matter with him?- nic mu nie będzie, to tylko przeziębienie he’ll be fine, it’s only a cold5. (uczestniczyć, uczęszczać) to be- być na weselu/zebraniu to be at a wedding/meeting- wczoraj byliśmy na przyjęciu we were at a reception yesterday- być w liceum/na uniwersytecie to be at secondary school/at university- być na studiach to be a student a. at college- być na prawie/medycynie to study law/medicine- był na trzecim roku anglistyki he was in his third year in the English department- być na kursie komputerowym to be on a computer course- być na wojnie to go to war6. (przybyć) to be, to come- być pierwszym/drugim to be the first/second to arrive- był na mecie trzeci he came third- czy był już listonosz? has the postman been a. come yet?7. (znajdować się w jakimś stanie) to be- być pod urokiem/wrażeniem kogoś/czegoś to be charmed/impressed by sb/sth- być pod wpływem kogoś/czegoś to be under the influence of sb/sth- prowadzić samochód, będąc pod wpływem alkoholu to drive while under the influence of alcohol- być w ciąży to be pregnant- być w dobrym/złym humorze to be in a good/bad mood- nie być w nastroju do zabawy not to feel like going out a. partying- być w doskonałej formie to be in excellent form a. in fine fettle- być w strachu to be scared- być w rozpaczy to be in despair- bądźmy dobrej myśli let’s hope for the best- jestem przed obiadem I haven’t had my lunch yet- jestem już po śniadaniu I’ve already had breakfast- był siedem lat po studiach he had graduated seven years earlier- być po kielichu/po paru kieliszkach pot. to have had a drop/a few euf.- być na diecie to be on a diet- być na kaszce a. kleiku to be on a diet of gruel- być na emeryturze/rencie to be on a pension- sukienka jest do kolan the dress is knee-length- wody było do kostek the water was ankle-deep- firanka była do połowy okna the net curtain reached halfway down the window- chwila nieuwagi i było po wazonie one unguarded moment and the vase was smashed to pieces- jest już po nim/nas! it’s curtains for him/us! pot.- jeszcze chwila i byłoby po mnie another instant and it would have been curtains for me a. would have been all up with me pot.Ⅱ v aux. 1. (łącznik w orzeczeniu złożonym) to be- być nauczycielem/malarzem to be a teacher/painter- kiedy dorosnę, będę aktorem when I grow up, I’ll be an actor- być Polakiem/Duńczykiem to be Polish/Danish- borsuk jest drapieżnikiem the badger is a predator- nie bądź dzieckiem! don’t be childish a. such a child!- jestem Anna Kowalska I’m Anna Kowalska- „cześć, to ty jesteś Robert?” – „nie, jestem Adam” ‘hi, are you Robert? a. you’re Robert, are you?’ – ‘no, I’m Adam’- co to jest – ma cztery nogi i robi „miau”? what (is it that) has four legs and says ‘miaow’?- była wysoka/niska she was tall/short- jest autorką cenioną przez wszystkich she’s an author appreciated by all a. everybody- mój dziadek był podobno bardzo przystojnym mężczyzną my grandfather is said to have been a very handsome man- wciąż jest taka, jaką była za młodu she’s still her old self- kwiaty były żółte i czerwone the flowers were yellow and red- pizza była całkiem dobra the pizza was quite good- pojemnik był z drewna/plastiku the container was made of wood/plastic- z tych listewek byłby ładny latawiec these slats could make a fine kite- wszystko to były jedynie domysły it was all only conjecture- czyj jest ten samochód? whose car is this?, who does this car belong to?- ta książka jest jej/Adama this book is hers/Adam’s, this is her/Adam’s book- żona była dla niego wszystkim his wife was everything to him- nie naśladuj innych, bądź sobą don’t imitate others, be yourself- ta zupa jest zimna this soup is cold- Maria jest niewidoma Maria is blind- jesteś głodny? are you hungry?- Robert jest żonaty/rozwiedziony Robert is married/divorced- są małżeństwem od dziesięciu lat they’ve been married for ten years- bądź dla niej miły be nice to her- bądź tak dobry a. uprzejmy would you mind- bądź tak miły i otwórz okno would you mind opening the window?- czy byłaby pani uprzejma podać mi sól would you be kind enough a. would you be so kind as to pass me the salt?- nie bądź głupi! don’t be a fool!- cicho bądź! be quiet!- być w kapeluszu/kaloszach/spodniach to be wearing a hat/rubber boots/trousers- była w zielonym żakiecie/czarnym berecie she was wearing a green jacket/black beret, she had a green jacket/black beret on- być za kimś/czymś (opowiadać się) to support sb/sth, to be for sb/sth- byłem za tym, żeby nikomu nic nie mówić I was for not telling anyone anything- dwa razy dwa jest cztery two times two is four2. (w stronie biernej) artykuł jest dobrze napisany the article is well written- ściany pokoju były pomalowane na różowo the walls of the room were painted pink- dzieci, które są maltretowane przez rodziców children who are abused by their parents- tak jest napisane w gazecie that’s what it says in the paper- samochód będzie naprawiony jutro the car will be repaired by tomorrow- to musi być zrobione do czwartku this must be done by Thursday- sukienka była uszyta z czarnej wełenki the dress was made of black wool3. (w czasie przyszłym złożonym) shall, will- będzie pamiętał a. pamiętać tę scenę przez cały życie he will remember this scene all his life- będziemy długo go wspominali a. wspominać we shall a. will long remember him4. przest. (w czasie zaprzeszłym) w Krakowie mieszkał był przed trzema laty he would have been living a. was living in Cracow three years ago 5. (w trybie warunkowym) byłbym napisał a. napisałbym był do ciebie, gdybym znał twój adres I would have written to you, had I known your address a. if I had known your address- co by się było stało, gdyby nie jego pomoc what would have happened if it hadn’t been for his help- byłaby spadła ze schodów (omal nie) she almost fell down the stairs- byłbym zapomniał! zabierz ze sobą śpiwór I almost a. nearly forgot! take a sleeping bag with you6. (w zwrotach nieosobowych) było już późno it was already late- jest dopiero wpół do ósmej it’s only half past seven- nie było co jeść there was nothing to eat- za ciepło będzie ci w tym swetrze you’ll be too hot in this jumper- byłoby przyjemnie zjeść razem obiad it would be nice to have lunch together- wychodzić po zmierzchu było niebezpiecznie it was dangerous going out after dark- nie kupić tego mieszkania będzie niewybaczalnym błędem not to buy that a. the flat would be an inexcusable mistake- z chorym było źle/coraz gorzej the patient was bad/getting worse- z dziadkiem jest nienajlepiej grandfather is poorly- wszystko będzie na niego he’ll get all the blame- żeby nie było na mnie I don’t want to get the blame- na imię było jej Maria her name was Maria- było dobrze po północy it was well after midnight- będzie z godzinę/trzy lata temu an hour or so/some three years ago- będzie kwadrans jak wyszedł he must have left fifteen minutes or so ago, it’s been fifteen minutes or so since he left- do najbliższego sklepu będzie ze trzy kilometry it’s a good three kilometres to the nearest shop- nie ma tu gdzie usiąść there’s nowhere here to sit- w tym mieście na ma dokąd pójść wieczorem there’s nowhere to go at night in this town- nie ma komu posprzątać/zrobić zakupy there’s no-one to clean/to do shopping- nie ma z kim się bawić there’s no-one to play with7. (z czasownikami niewłaściwymi) to be- trzeba było coś z tym zrobić something had to be done about it- trzeba było od razu tak mówić why didn’t you say so in the first place?- czytać można było tylko przy świecach one could read only by candlelight- jest gorzej niż można było przypuszczać it’s worse than might have been expected■ bądź zdrów! (pożegnanie) goodbye!, take care!- być bez forsy/przy forsie pot. to be penniless/flush pot.- być do niczego (bezużyteczny) [osoba, przedmiot] to be useless a. no good; (chory, słaby) [osoba] to be poorly a. out of sorts- być może perhaps, maybe- być może nam się uda perhaps we’ll succeed- być może a. może być, że… it may happen that…- być niczym [osoba] to be a nobody- znałem ją, kiedy jeszcze była nikim I knew her when she was still a nobody- być przy nadziei a. być w poważnym a. odmiennym a. błogosławionym stanie książk. to be in an interesting condition a. in the family way przest.; to have a bun in the oven euf., pot.- było nie było (tak czy owak) when all’s said and done, after all; (niech się dzieje co chce) come what may, be that as it may- było nie było, to już ćwierć wieku od naszego ślubu when all’s said and done a. after all, it’s twenty-five years since we got married- było nie było, idę pogadać z szefem o podwyżce come what may, I’m going to the boss to talk about a rise- było siedzieć w domu/nie pożyczać mu pieniędzy pot. serves you right, you should have stayed at home/shouldn’t have lent him money- było nic mu nie mówić you should have told him nothing- co będzie, to będzie whatever will be, will be- co było, to było let bygones be bygones- co jest? pot. what’s up? pot.- co jest, do jasnej cholery? dlaczego nikt nie otwiera? what the hell’s going on? – why doesn’t anyone open the door? pot.- co jest? przyjacielowi paru groszy żałujesz? what’s wrong? – can’t spare a friend a few pence? pot.- coś w tym jest a. coś w tym musi być there must be something in it- coś w tym musi być, że wszyscy dyrektorzy będą na tym zebraniu there must be something in it, if all the directors are going to the meeting- jakoś to będzie things’ll a. it’ll work out somehow pot.- nie ma co, trzeba brać się do roboty oh well, time to do some work- nie ma co! well, well!- mieszkanie, nie ma co, widne i ustawne well, well, not a bad flat, airy and well laid out- ładnie się spisałeś, nie ma co! iron. well, well, you’ve done it now, haven’t you!- nie ma (to) jak kuchnia domowa/kieliszek zimnej wódki nothing beats a. you can’t beat home cooking/a glass of cold vodka- nie ma (to) jak muzyka klasyczna give me classical music every time- nie ma to jak wakacje! there’s nothing like a holiday!- nie może być! (niedowierzanie) I don’t believe it!, you don’t say!- niech będzie! oh well!- niech ci/wam będzie! have it your own way!- niech mu/jej będzie! let him/her have his/her own way!- niech tak będzie! (zgoda) so be it!- tak jest! (owszem) (that’s) right!- „to jest pańskie ostatnie słowo” – „tak jest, ostatnie” ‘is that your final word?’ – ‘yes, it is’, ‘that’s right’- tak jest, panie pułkowniku/generale! Wojsk. yes, sir!- to jest książk. that is, that is to say- główne gałęzie przemysłu, to jest górnictwo i hutnictwo the main branches of industry, that is (to say) mining and metallurgy* * *(jestem, jesteś); pl jesteśmy; pl jesteście; pl są; imp bądź; pt był, była, byli; sg fut będę; sg fut; będziesz; vijestem! — present!, here!
jest ciepło/zimno — it's warm/cold
jest mi zimno/przykro — I'm cold/sorry
będę pamiętać lub pamiętał — I will remember
co będzie, jeśli nie przyjdą? — what will happen if they don't come?
nie może być! — this lub it can't be!
tak jest! — yes, sir!
jestem za +instr /przeciw być — +dat I am for/against
* * *I.być1ipf.1. (= znajdować się w jakimś stanie l. miejscu) be; (= istnieć) exist, be there; być na diecie be on a diet; być na emeryturze be retired; jestem po robocie I'm finished l. done with work (for today); pewnego razu był sobie król... once upon a time there lived a king...; w ogrodzie były róże there were roses in the garden; w Galaktyce są miliardy gwiazd there are billions of stars in the Galaxy; ile ich jest? how many of them are there?; być w kinie be at the theater; być na wycieczce be on a trip; być w Warszawie be in Warsaw; być u babci na wsi be at grandma's house in the country; być z kimś sam na sam be one on one with sb; od świtu jestem na nogach I have been on my feet all day; Ewa jest na ostatnich nogach Eva is ready to drop l. dead on her feet; jesteś na drodze do zawału you are on the road to a heart attack; wszystko jest na swoim miejscu everything is in its place; to było nie na miejscu that was out of line; być na ustach całego miasteczka be on the lips of everyone in town; być jedną nogą na tamtym świecie have one foot in the grave; co dzisiaj będzie na obiad? what's for supper today?; wszystko jest pod ręką we have everything right at hand; być u steru przen. be at the wheel; no to jestem w domu (= zrozumiałem) that hits home; być w latach l. w leciech be up in one's years; być w sile wieku be in one's prime; być w opałach be in a bind; teraz wszystko jest w twoich rękach now everything is in your hands l. up to you; być w siódmym niebie be in seventh heaven; być w swoim żywiole be in one's element; być na zebraniu be at a meeting; być na wojnie be (fighting) in a war; być na studiach be at college; być na anglistyce be in the English Department; nigdy nie byłem w Chicago I've never been to Chicago; Adam jest pod pantoflem swojej żony Adam is henpecked; być nie w sosie be in a bad mood; jest gaz i woda we have gas and water; jestem takiego samego zdania I'm of the same opinion; jestem dobrej myśli I'm hoping for the best; jest mi u ciebie tak dobrze I feel so good at your place; jest mi głupio I feel stupid; to jest do niczego it's no good; być górą be on top; to nie jest czas po temu this is not the time for that; to nie jest mi na rękę this is inconvenient (for me); to nie jest po mojej myśli that's not what I intended l. what I had in mind; jestem pod wrażeniem I'm impressed; jestem bez pieniędzy I'm broke; jestem w ciąży I'm pregnant; Ewa jest przy nadziei przest. Eva is in the family way; jestem na służbie I'm on duty; byliśmy na spacerze we were taking a walk; dobrze wiesz, że jesteś na mojej łasce you know fully well that you're at my mercy; czy jesteś w stanie mnie zrozumieć? are you able to understand me?; jestem w dobrym humorze I'm in a good mood; byliśmy w kłopocie, co zrobić z... we couldn't figure out what to do with...; Ewa przez moment była w rozterce for a moment Ewa was in a dilemma; Ewa jest z Adamem w przyjaźni Ewa is friends with Adam; po czyjej jesteś stronie? whose side are you on?; Adam jest w porządku Adam is OK l. alright; to nie jest w moim guście that's not my style; jestem na bakier z gramatyką I haven't a clue about grammar; z teściową jestem na złej stopie I'm on bad terms with my mother-in-law; z prezesem jestem na ty I'm on a first name basis with the president; jestem za reformą I'm for the reform; oni są z sobą za pan brat they are on familiar terms; jestem z Ewą po słowie przest. I'm engaged to Eve.2. ( część orzeczenia imiennego) jestem studentem I am a student; byłam piosenkarką I was a singer; będę generałem I will be a general; ta dziewczyna jest ładna that girl is pretty; samochód jest ojca that's father's car; ten długopis nie jest mój this pen isn't mine; bądź zdrów! get well!; jesteś dla mnie niczym! you mean nothing to me; on nie był sobą he wasn't himself; dwa razy dwa jest cztery two plus two is l. equals four.3. ( w zdaniach bezosobowych) (= zdarzać się) jest piękny dzień it's a beautiful day; był kwiecień it was April; było to dość dawno it was l. happened quite a long time ago; był do ciebie telefon you had a call; było już późno it was getting late; nie ma co jeść there's nothing to eat; będzie z godzinę temu, jak... it's been an hour since...; a co będzie ze mną? what will happen to me?; ciekaw jestem, co z niego będzie I'm curious (about) what will become of him; jeżeli tak jest if it is so; być może maybe, perhaps; co będzie, to będzie come what may; co było, to było let bygones be bygones; jakoś to (w końcu) będzie thing's will turn out fine (in the end); co ci jest? what's wrong l. the matter with you?; z tej mąki nie będzie chleba it's hopeless; nie może być that's impossible; jest już po nim it's too late for him; he's done for; he's a goner l. a has-been; co było, a nie jest, nie pisze się w rejestr what's done is done; tak jest! exactly!, precisely!, that's right; wojsk. yes, sir!; to jest (= czyli) that is; było nie było whatever happens; no matter what (happens).II.być2ipf.1. tylko będę będziesz itd. ( w formach czasu przyszłego) will (be); będę pamiętał o tym I'll remember that; dzieci będą w ogrodzie the kids will be in the garden; będziemy śpiewać kolędy we're going to sing carols.2. ( w formach strony biernej) dom był sprzedany za... the house was sold for...; jesteś obserwowany you are being watched; droga jest już naprawiona the road has been repaired.The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > być
-
2 sam
I pronsam to zrobiłem — I did it myselfprzyszła sama — she came alone lub on her own
byłam tam sama jedna — I was there all alone lub all by myself
być sam na sam (z +instr) — to be alone (with) (uściśla czas, miejsce, termin)
same drobne (pieniądze) — only small change (o wystarczającej przyczynie/racji)
na samą myśl o czymś — at the very lub mere thought of sth ( podkreślenie ważności)
w rzeczy samej — indeed (w połączeniach z "sobie", "siebie", "się")
sam z siebie — of my/his {itp.} own accord
przechodzić (przejść perf) samego siebie — to excel o.s.
zostawiać (zostawić perf) kogoś samemu sobie — to leave sb to himself/herself (w połączeniach z "ten", "taki")
II - mu; -my; loc sg - mie; mtym samym — thereby, thus
* * *a.1. (= opuszczony) alone; sam jeden all alone; całkiem sam all alone, all by o.s.; robić coś samemu do sth o.s., do sth on one's own; iść samemu go alone; ( na imprezę) stag it, come l. go stag; zostać z kimś sam na sam get sb to o.s.; samemu podjąć decyzję decide for o.s.; chcę zostać sama I want to be alone; byłem sam w domu I was alone at home; zostaliśmy sami we were left alone.2. (= akurat) just; w sam raz just fine l. right; to mi wystarczy w sam raz it'll be just fine; w samą porę just in time, (just) about time; ( jako komentarz) just in time!, perfect timing!; (zwł. sarkastyczny) about time!3. ( przestrzeń) right, very; sam środek the dead center; w samym środku right in the middle; u samej góry at the very top; do samego dna to the very bottom; nad samym brzegiem rzeki at the very bank of the river; stanął pod samymi drzwiami he stood right at the doorsteps.5. (= wyłącznie) nothing but; same kłopoty nothing but trouble; dostawać same złe stopnie get nothing but bad marks; mówić same kłamstwa/samą prawdę speak nothing but lies/the truth; podać same tylko najważniejsze fakty give nothing but the essentials.6. ( wyjątkowość) myself (yourself etc.); mszę odprawiał sam biskup the mass was celebrated by the bishop himself.7. ( przyczyna) mere, very; na samą myśl o tym przechodzi mnie dreszcz the very thought of it makes me shiver; od samego zapachu robi mi się niedobrze the mere smell makes me sick; wystarczy sam jej widok the mere l. very sight of her is enough.8. (= nawet) myself (yourself etc.); zaśpiewał to tak, że nawet sam mistrz lepiej by nie mógł he sang better than the master himself.9. ( wzmocnienie) myself (yourself etc.); sam z siebie without being asked; samo przez się by itself; to się rozumie samo przez się it goes without saying, this is obvious by itself; cel sam w sobie an end in itself; od samego początku from the very beginning; sam widzisz there you go; sam tak powiedział he said so himself; sam sobie jestem winien I can only blame myself; zobacz sam see for yourself; być pozostawionym samemu sobie be left high and dry, be left stranded; być sobie samemu panem be one's own master; dawać sobie samemu radę fend for o.s.; doświadczyć czegoś samemu experience sth at first hand; rumienić się/drżeć na samą myśl o czymś blush/tremble at the mere thought of sth; cyfry mówią same za siebie the figures speak for themselves; przychodzi mu to samo z siebie it comes natural to him; sama uroczystość zaczyna się o 9 the actual ceremony starts at 9 a.m.; tym razem przeszedłeś samego siebie you excelled l. surpassed yourself this time; zostawmy go samemu sobie let's leave him alone; kochaj mnie dla mnie samej love me for who I am.10. (= właśnie ten) the (this, that) very, same, identical; taki sam the same, identical; taki sam co do joty mirror reflection; jeden i ten sam one and the same; tak samo jak... just as...; tak samo jak wczoraj just as yesterday; tyle samo the same amount; tym samym thus, thereby; w ten sam sposób (zareagować, odpowiedzieć) in the same way, by the same token; kubek w kubek taki sam (jak) the spitting image (of); prawie taki sam jak... much the same as...; to jedna i ta sama osoba they're one and the same person; byłem chory i ona tak samo I was ill and so was she; jesteśmy w tym samym wieku we're of the same age; mam taką samą koszulkę I have an identical T-shirt; przyjedziemy tego samego dnia we'll arrive on the same day; to ten sam mężczyzna, który ci się ukłonił it's the same man who said hello to you; to to samo miejsce, w którym byliśmy w zeszłym roku it's the same place we visited last year; wracać tą samą drogą retrace one's steps; kto pod kim dołki kopie, sam w nie wpada it's a case of the biter bit.mi( sklep) supermarket, self-service store.The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > sam
-
3 sam
1) ( samodzielnie)\sam to zrobiłem ich habe es selbst gemachtołówek \sam się złamał der Bleistift ist von alleine gebrochen2) ( samotny)przyszła \sama sie kam alleinebył tam \sam jeden er war dort ganz alleinenie zostawiaj go \samego lass ihn nicht alleinebyć \sam na \sam z kimś mit jdm unter vier Augen seinna \samej górze ganz obendo \samego końca ganz bis zum Schluss [ lub Ende]w \samą porę gerade rechtzeitigw \sam raz [dla mnie] gerade richtig [ lub passend] [für mich], wie [für mich] geschaffen4) ( bez dodatków)\same kłopoty lauter Sorgen, nichts als Sorgen\same oryginalne obrazy ausschließlich [ lub nur] Originalbilder5) ( wystarczająca przyczyna)na \samą myśl o tym robi mi się niedobrze schon allein bei dem Gedanken [ lub bei dem bloßen Gedanken] daran wird es mir schlecht6) ( podkreślenie ważności)\sam prezydent go mianował der Präsident selbst hat ihn ernannt, kein Geringerer als der Präsident hat ihn ernanntw rzeczy \samej in der Tat\sam z siebie [mi zaproponował] von sich aus [hat er mir es angeboten]\sama sobie zaprzeczasz du widersprichst dir selbstto się rozumie \samo przez się es versteht sich von selbstprzechodzić \samego siebie sich +akk selbst übertreffenzostawić kogoś \samemu sobie jdn sich +dat selbst überlassentaki \sam genausoten \sam derselbew tym \samym czasie/miejscu zu derselben Zeit/an demselben Orttym \samym also -
4 ty
(ciebie, cię, tobie, ciebie, cię, tobą) Ⅰ pron. you- ty to zrób you do it- czy to ty? is this/that you?- „kto wyjdzie z psem?” – „ty” ‘who’s going to take the dog out?’ – ‘you are’- ty sam to napisałeś? did you write it yourself?- kupić ci lody? would you like an ice cream?- ciebie to nie dotyczy it doesn’t concern you- dla ciebie for you- o tobie about you- z tobą/bez ciebie with/without you- tyś chyba zwariował! you must be mad!- ty idioto! you fool!- być na ty (z kimś) to be on first-name terms (with sb)- przejść z kimś na ty to get onto first-name terms with sbⅡ inter. pot. you- hej ty! gdzie leziesz? hey you! where do you think you’re going! pot.Ⅲ ci part. to ci zabawa! what a scream a. laugh pot.- to ci pech! bad a. terrible luck!- nagle jak ci nie huknie! suddenly there was this incredible bang pot.* * *pronbyć z kimś na lub per "ty" — to be on first-name terms with sb
* * *typron.Gen. i Acc. ciebie l. ( nieakcentowane) cię Dat. tobie l. ( nieakcentowane) ci Ins. tobą Loc. tobie you; być z kimś na ty by on first-name terms with sb.The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > ty
-
5 dołek
( w ziemi) hole; (na policzku, brodzie) dimplekopać pod kimś dołki — (przen) to undermine sb
być w dołku (psychicznym) — pot to be down in the dumps (pot)
* * *mi- łk- Gen. -a1. (= mały dół, zagłębienie) pit, hole; kopać pod kimś dołki przen. dig a pit for sb; kto pod kim dołki kopie, ten sam w nie wpada przen. hoist l. thrown by l. with one's own petard, be shot by one's own gun, get a dose of one's own medicine.2. zwł. pl. (w policzku, brodzie) dimple; kogoś ssie w dołku (= ktoś jest głodny) sb has an aching void; kogoś ściska w dołku (= ktoś jest wzruszony) sb has a knot in his/her, etc. stomach, sb has a lump in his/her, etc. throat; kogoś gniecie w dołku sb has butterflies in his/her, etc. stomach.3. pot. przen. (= kryzys) hole, doldrums; (= depresja) doldrums; być w dołku be in a hole; be in the doldrums; wyjść z dołka bounce back.5. metal. sprue base, well.The New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > dołek
-
6 dołek
сущ.• впадина• дупло• дыра• дырка• нора• отверстие• пещера• полость• пробоина• прореха• яма• ямка* * *doł|ek♂, Р. \dołekka 1. ямка ž, углубление ň;\dołekki na policzkach ямочки на щеках; \dołekki po ospie оспины;
2. анат. впадина ž;● być (znajdować się) w \dołekku a) (o kimś) быть в депрессивном состоянии (в депрессии);
б) быть на дне кризиса (об экономике etc.);ssie w \dołekku сосёт под ложечкой;
kto pod kim \dołekki kopie, sam w nie wpada посл. не рой другому яму, сам в неё попадёшь+1. jamka, wgłębienie
* * *м, P dołka1) я́мка ż, углубле́ние ndołki na policzkach — я́мочки на щека́х
dołki po ospie — о́спины
2) анат. впа́дина ż•- znajdować się w dołku
- ssie w dołku
- kto pod kim dołki kopie
- sam w nie wpadaSyn:jamka, wgłębienie 1) -
7 kier|ować
impf Ⅰ vt 1. (ustawiać) to point, to direct- kierować reflektor w dół to point the searchlight downwards- lunety kierowane w niebo telescopes pointed at a. towards the sky- kierował lufę karabinu w jej głowę he aimed the gun at her head- kierował wszystkie uderzenia w twarz przeciwnika he aimed all his blows at his opponent’s face ⇒ skierować2. (wysłać) to dispatch, to send [towary]; to refer [pacjenta, chorego, ustawę]; to direct, to (re)route [ruch]- towary kierowane do krajów Unii Europejskiej goods dispatched to the EU countries- niektóre linie autobusowe będą tymczasowo kierowane na objazdy some bus lines will be temporarily diverted- kierować projekt ustawy pod ponowne obrady sejmu to refer the bill back to the parliament- kierować sprawę do sądu [strona, adwokat, prokurator] to bring a. take a case to court; [policja, sąd niższej instancji] to refer a case to (a higher) court- kierować pacjenta do specjalisty to refer a patient to a specialist- kierować spojrzenie na kogoś/coś to direct one’s gaze at sb/sth ⇒ skierować3. (zwracać się) to direct, to aim [słowa, myśli, uczucia]- przestrogę tę kieruję do ludzi lekkomyślnych this is a warning to the reckless- ataki kierowane na premiera attacks aimed at the Prime Minister- umiejętnie kieruje rozmowę na sprawę dla siebie najważniejszą he skilfully steers the conversation to the topic that’s most important to him- kierować uwagę na coś to turn one’s/direct sb’s attention to sth ⇒ skierować4. (prowadzić) to steer, to drive (czymś sth) [samochodem, motocyklem, autobusem]; to navigate, to steer (czymś sth) [statkiem, samolotem] 5. (zarządzać) to manage, to run (kimś/czymś sb/sth)- kierować firmą to run a. manage a company- kierować zespołem młodych ludzi to manage a team of young people- kierował budową mostu he was in charge of the construction of a bridge- w domu żona kierowała wszystkim his wife was in charge of everything at home ⇒ pokierować6. (wpływać) to control (kimś sb)- ktoś musi nim kierować, niemożliwe, żeby sam to wymyślił somebody else must be behind this, he couldn’t have come up with it on his own- sądzi, że ma prawo kierować moim życiem he thinks he has a right to run my life- prawo do kierowania własnym losem the right to run one’s own life- kierować czyimiś krokami to give sb instructions ⇒ pokierować7. (powodować) [uczucie, rozsądek] to drive- kierowała nim ambicja/zazdrość he was driven by ambition/jealousy- kierowana ciekawością, przeczytała wszystkie dokumenty her curiosity got the better of her and she read all the documents8. książk. (kształcić) ojciec kierował go na lekarza his father was putting him through medical school ⇒ wykierować Ⅱ kierować się 1. (ustawiać się) to be pointed, to be directed- lufy dział kierowałysię w stronę portu the guns were aimed at the port- wszystkie spojrzenia kierowały się na niego all eyes were directed at him ⇒ skierować się2. (iść) to head, to aim- kierować się do wyjścia to head for the exit- kierowali się w stronę lasu they were heading for the forest ⇒ skierować się3. (być adresowanym) [słowa, myśli, uczucia] to be directed- jego złość kierowała się przeciwko kolejnym członkom rodziny he turned his anger on one family member after another4. (powodować się) kierować się czymś to be guided a. governed by sth [logiką, współczuciem, instynktem]; to be driven by sth [ambicją, chytrością]- kierować się nienawiścią/zazdrością to be driven by hatred/jealousy- zawsze kierował się rozsądkiem he’s always been guided a. governed by his common sense- sąd kierował się dobrem dzieci the court was guided by the best interests of the children5. książk. (kształcić się) to be trained, to study- kierować się na lekarza to train as a doctor, to train to be a doctor- obie siostry kierowały się na śpiewaczki both sisters were training to become singers ⇒ wykierować sięThe New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > kier|ować
-
8 doł|ek
m 1. (zagłębienie) hole, hollow; (golfowy) hole- jezdnia pełna dołków a road full of potholes2. (na policzku, w brodzie) dimple 3. pot. (brzuch) tummy pot., belly pot.- uderzył go w dołek he hit him in the belly- ze zdenerwowania/strachu ściskało ją w dołku she had a sick feeling/a knot in the pit of her stomach4. pot. (kryzys) (psychiczny) the doldrums pl; bad patch GB pot.; (finansowy) the (financial) doldrums pl, financial straits pl- być w (psychicznym) dołku to be feeling low, to be in the doldrums- pomógł mi wyjść z dołka he helped me through a bad patch- w końcu wyszła z dołka psychicznego po stracie córki she eventually came out of her depression after the loss of her daughter- nasza firma od jakiegoś czasu znajduje się w dołku finansowym our firm has been in financial trouble for some time5. Techn. sprue- □ dołek łzowy Anat. lacrimal fossa- dołek nadobojczykowy Anat. supraclavicular fossa- dołek podkolanowy Anat. popliteal fossa- dołek podsercowy the pit of the stomach- dołek siodłowy Anat. fossa hypophyseos- dołek startowy Sport starting mark- dołek strzelecki Wojsk. the pit of the shoulder■ kopać pod kimś dołki to dig a pit for sb- kto pod kim dołki kopie, (ten) sam w nie wpada przysł. (it is/was a case of) the biter bitThe New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > doł|ek
-
9 przebywa|ć2
impf vi 1. (pozostawać jakiś czas) to stay- od kilku tygodni przebywa zagranicą he’s been abroad for several weeks- prezydent przebywa z oficjalną wizytą w Niemczech the president is paying an official visit to Germany- lubił przebywać dużo na świeżym powietrzu he liked spending a lot of time out of doors- niebezpieczny przestępca już od kilku dni przebywa na wolności a dangerous criminal has been at large for a few days now- zbyt długie przebywanie na słońcu może być niebezpieczne dla zdrowia staying in the sun for too long can be a health hazard2. (spędzać czas) to spend time (z kimś with sb)- chętnie przebywała z rówieśnikami she liked spending time with people her own age- lubił przebywać sam he liked spending time on his ownThe New English-Polish, Polish-English Kościuszko foundation dictionary > przebywa|ć2
-
10 dołek
4) (pot: kryzys)być w dołku [psychicznym] ein [seelisches] Tief habenwyjść z dołka sich +akk aufrappeln ( fam), sich +akk fangen5) kopać pod kimś dołki jdm eine Falle stellenkto pod kim dołki kopie, sam w nie wpada ( przysł) wer anderen eine Grube gräbt, fällt selbst hinein ( prov) -
11 versorgen
versorgen *I. vt1) ( betreuen)jdn mit etw \versorgen zaopatrywać [ perf zaopatrzyć] kogoś w coś[mit etw] versorgt sein być zaopatrzonym [w coś]II. vrsich mit Reiseproviant \versorgen zaopatrywać [ perf zaopatrzyć] się w prowiant na podróżsich mit allem Nötigen \versorgen zaopatrywać [ perf zaopatrzyć] się we wszystko co potrzebneer kann sich selbst \versorgen [on] sam może dbać o siebie
См. также в других словарях:
być — {{/stl 13}}{{stl 8}}cz. ndk XIIa, jestem, jest, są, będę, będzie, bądź {{/stl 8}}{{stl 7}}I {{/stl 7}}{{stl 8}}w funkcji samodzielnej {{/stl 8}}{{stl 7}}: {{/stl 7}}{{stl 20}} {{/stl 20}}{{stl 12}}1. {{/stl 12}}{{stl 7}} istnieć, żyć, występować … Langenscheidt Polski wyjaśnień
być — ndk jestem, jesteś, są, będę, będziesz, będą, bądź, był I w funkcji samodzielnej «zajmować pewne miejsce w rzeczywistości» 1. «mieć byt, istnieć, żyć» Cichy, jakby go nie było. Pomnik jest do dzisiaj. Nie było cię jeszcze na świecie. Był sobie… … Słownik języka polskiego
serce — 1. Brać, wziąć (sobie) coś do serca «przejmować się, przejąć się czymś, silnie odczuwać, odczuć coś»: Jak będziesz tak wszystko brał sobie do serca, to wykorkujesz raz, dwa, ani się obejrzysz (...). J. Krzysztoń, Obłęd. 2. Całym sercem, z całego… … Słownik frazeologiczny
jeden — + jedna, jedno jedni, odm. jak przym. 1. «liczebnik główny oznaczający liczbę 1» Jeden kandydat. Jeden grosz. Jedna sztuka. Rękawiczki z jednym palcem. ∆ Jedna druga, jedna trzecia, jedna dziesiąta «połowa, trzecia, dziesiąta część czegoś» ◊… … Słownik języka polskiego
pan — m IV, DB. a, CMs. u, W. pannie; lm M. owie, DB. ów 1. «mężczyzna; często także o mężczyźnie eleganckim, wykształconym» Starszy pan. Eleganccy panowie. Pan w średnim wieku. Przyszedł jakiś pan. 2. «forma grzecznościowa używana przy zwracaniu się… … Słownik języka polskiego
słowo — 1. przestarz. Być (z kimś) po słowie «być (z kimś) zaręczonym»: – Żeni się pan? – Tak, po słowie jesteśmy. I. Newerly, Pamiątka. 2. Chwytać, łapać kogoś za słowa (słówka) «zwracać złośliwie uwagę na formę wypowiedzi, nie na jej treść, dopatrywać… … Słownik frazeologiczny
jeden — I. 1. Za jednym zachodem «przy okazji załatwienia jakiejś innej sprawy, jednocześnie z czymś»: – Chciałbym napisać grubą książkę, więc musiałbym po Węgrzech podróżować ze trzy miesiące. (...) Przelot Air India do Pragi byłby najprostszy. Jeżeli… … Słownik frazeologiczny
ty — D. ciebie, C. tobie, ci, B. ciebie, cię, N. tobą, Ms. tobie; lm → wy «zaimek oznaczający osobę, do której jest skierowana wypowiedź mówiącego w stosunkach dobrej znajomości, poufałości (w mianowniku używany zwłaszcza dla położenia nacisku, często … Słownik języka polskiego
szczery — szczeryerzy, szczeryrszy 1. «nie ukrywający swoich myśli, uczuć, zamiarów; nieskryty, otwarty, prawdomówny, niefałszywy; będący wyrazem czyjejś prawdomówności; nie udany, rzeczywisty, rzetelny» Szczery kolega, przyjaciel. Szczery charakter.… … Słownik języka polskiego
oko — n II, N. okiem 1. lm M. oczy, D. oczu (ócz), N. oczami (oczyma) «narząd wzroku; u ludzi i kręgowców złożony z kulistej gałki ocznej i układu pomocniczego, obejmującego narząd łzowy, spojówkę, powieki, mięśnie; także zmysł widzenia, wzrok;… … Słownik języka polskiego
głowa — 1. Alkohol, wino, piwo itp. szumi komuś w głowie «ktoś jest oszołomiony po wypiciu alkoholu, wina, piwa itp.»: Długo nie mogę zasnąć, w głowie szumi mi piwo, pocałunki puchną na wargach, a policzek pali ze wstydu. Z. Kruszyński, Na lądach. 2.… … Słownik frazeologiczny
